Dolle Mina, gastarbeiders, koffiehuizen en gelovige weldoeners: zomaar een paar onderwerpen die in de nieuwe Canon van Amsterdam een plek hebben gekregen, terwijl ze in de eerdere canon – die stamt uit 2008 – nog niet voorkwamen.

‘Zeventien jaar later komen er nieuwe vragen uit de samenleving, zijn er nieuwe inzichten ontwikkeld over geschiedenis, en zijn er nieuwe stemmen bij gekomen’, aldus publiekshistoricus Paul Knevel. ‘De geschiedenis van Amsterdam werkt door in het heden: iedere generatie kijkt daardoor met nieuwe vragen en behoeften naar dat verleden.’

Minder focus op personen

Ter ere van 750 jaar Amsterdam vond de gemeente Amsterdam het tijd voor een vernieuwde, geactualiseerde verzameling verhalen. Begin dit jaar stelde het Stadsarchief daarom in opdracht van de gemeente een commissie samen van mensen met verschillende achtergronden en expertises, onder wie ook UvA-hoogleraren Bart Wallet (Joodse studies) en Geertje Mak (Gendergeschiedenis), om de canon te herzien.

In de nieuwe canon is meer aandacht voor bredere thema’s, zoals ecologie, burgerinitiatieven en het koloniale verleden. De focus ligt deze keer minder op personen – zo staat Johan Cruijff bijvoorbeeld niet meer als individu in de canon, maar is hij opgenomen in het venster over Ajax.

‘Ik snap dat het makkelijker is om te zeggen: dit zijn de helden,’ vertelde Knevel daarover bij Folia, ‘maar dat is nu precies het soort canon dat we niet wilden maken. Mensen kunnen een belangrijke rol spelen in de geschiedenis, maar dat doen ze nooit helemaal alleen, en hun optreden is altijd verbonden met een breder thema.’

De nieuwe canon wordt tot leven gebracht met podcasts waarin Amsterdammers persoonlijke verhalen delen. Op 49 locaties in de stad komen QR-codes te staan die toegang bieden tot de bijbehorende teksten en podcasts.