Het Kernvak Duitslandstudies behandelt de moderne Duitse geschiedenis aan de hand van het vraagstuk van democratie en politieke participatie. Je verwerft inzicht in continuïteiten en breuken en neemt kennis van historiografische debatten over de periode 1870 tot heden. Daarbij is ook aandacht voor de bijzondere urgentie van historische controversen voor zelfbeeld en koers van de Bondsrepubliek. Tegelijkertijd staan we stil bij geschiedwetenschappelijke en interdisciplinaire analysemethoden en bereid je je voor op je eigen scriptieonderzoek.

Naast het Kernvak worden twee verplichte themavakken aangeboden:

Het verenigde Duitsland, recente geschiedenis sinds de val van de muur

In dit college onderzoeken we de oorzaken van de val van de Muur, de debatten over de Duitse eenheid en de gevolgen van de keuzes die in 1989-1990 zijn gemaakt. Daarbij kijken we naar de buitenlandse politiek, oude en nieuwe politieke partijen, debatten over nieuwkomers en de spanningen tussen Oost- en West-Duitsland. Leek de Bondsrepubliek voor 2000 de zieke man van Europa, na een aantal harde hervormingen bleek het land veerkrachtiger dan ooit. Toch is er de laatste jaren ook weer veel kritiek, bijvoorbeeld rond de opkomst van radicaal-rechts.

Germany in the World: Perspectives of Global History  

In dit vak wordt Duitsland in een wereldwijde context geplaatst en onderzocht als kruispunt in een web van connected histories. Dit geldt uiteraard voor beide wereldoorlogen die Duitsland vocht en verloor, en voor de Koude Oorlog die het land daarna tot mondiaal grensgebied maakte. Ook kolonialisme en dekolonisatie lieten diepe sporen na in de Duitse samenleving, niet alleen in meer of minder vrijwillige migratiestromen. Economisch speelde Duitsland een hoofdrol bij het ontstaan van de globale markteconomie (“Made in Germany”). Tegenwoordig is de Duitse consumptiecultuur volledig vervlochten met de wereldwijde circulatie van producten en ideeën, waar historici steeds meer aandacht voor hebben.

Onderdeel van het verplichte programma zijn een twee- en een zevendaagse excursie naar Duitsland. De bijzondere meerwaarde is dat je ter plaatse inzicht krijgt in actuele vraagstukken én in de nog altijd voelbare erfenissen van de Duitse geschiedenis. De tweedaagse excursie gaat onder meer naar het postindustriële Roergebied en naar het Haus der Geschichte in Bonn. De werkweek vindt plaats in Berlijn, waar je college volgt, monumenten bezoekt en in gesprek gaat met vertegenwoordigers van politieke partijen en burgerinitiatieven. Uiteraard pakken we ook culturele events mee.

Het programma kent 12 EC aan keuzeruimte, die je kunt opvullen met elk jaar wisselende keuzevakken. Hieronder vind je een aantal opties.

Western Civilization

Dit vak gaat op zoek naar de betekenis en het gebruik van de begrippen 'het Westen' en 'beschaving' in de moderne geschiedenis. Recente debatten over global history, eurocentrisme en de dekolonisatie van de geschiedwetenschap hebben de vanzelfsprekendheid van deze voorstellingen ondergraven. Daar sluit dit vak bij aan: we bespreken 'het Westen' en 'beschaving' als contested concepts met hun eigen intellectuele en culturele geschiedenis, die zich niet in de laatste plaats in Duitsland afspeelt. We bestuderen sleutelteksten van de 18e tot de 20ste eeuw en leggen ook de link met andere cruciale aspecten, zoals ras, gender en moderniteit – inclusief niet-westerse perspectieven op het thema.

Jews in Weimar and Nazi Germany

In de Weimarrepubliek vormden joden maar 1% van de Duitse bevolking. Onder deze minderheid bleef het omstreden wat het joodszijn precies betekende en hoe belangrijk het überhaupt was. Liberale, orthodoxe en zionistische joden, socialisten en conservatieven, Duitse middenklassers en arme immigranten uit Oost-Europa leefden door elkaar, met veel debat en discussie. Deze diversiteit is op zichzelf al fascinerend, maar het bestuderen ervan kan ook helpen te begrijpen hoe Duitse joden reageerden op de groeiende antisemitische druk, voor en na 1933. We onderzoeken hun ervaringen van uitsluiting en vervolging, de praktische en emotionele drempels van emigratie en de pogingen van degenen die achterbleven om aan deportatie en genocide te ontkomen.

Het programma kent 12 EC aan keuzeruimte. Het is mogelijk om in plaats van de keuzevakken stage te lopen. Een stage is van grote meerwaarde voor het vinden van een baan na je studie. Studenten van de master Duitslandstudies hebben de afgelopen jaren stage gelopen bij NRC Handelsblad, weekblad Elsevier, het Historisch Nieuwsblad, de NOS, Uitgeverij Boom, het NIOD, diverse streekarchieven, de Nederlandse ambassade in Berlijn, het Stasi-archief in Berlijn, Nederlandse bedrijven in Duitsland en het Duitsland Instituut Amsterdam.

Op verzoek bestaat de mogelijkheid om naast het programma extra aan Duitse taalvaardigheid te werken, onder begeleiding van een professionele taaldocent van het DIA.

Als afsluiting van het kernvak bepaal je zelf een vrij thema voor je scriptie en schrijf je een onderzoeksopzet. In overleg met je begeleider werk je je onderzoek in het tweede semester verder uit tot een masterscriptie (18 ECTS). Het docententeam bestaat uit actieve academische onderzoekers van de UvA en het DIA, zodat je altijd verzekerd bent van een scriptiebegeleider met actuele kennis van zaken.

De master is mede ontwikkeld door het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA), een wetenschappelijke instelling die als doel heeft de kennis over en interesse voor het naoorlogse Duitsland te bevorderen. Het DIA maakt deel uit van een internationaal netwerk van DAAD-instituten over de hele wereld, die ieder vanuit eigen vraagstellingen onderzoek doen naar Duitsland en Europa.

Als je tijdens de master Duitslandstudies ontdekt dat je meer onderzoek zou willen doen, dan bestaat de mogelijkheid om over te stappen naar een tweejarige onderzoeksmaster, bijvoorbeeld Geschiedenis of Literary Studies. Na het doorlopen van de selectieprocedure en toelating kun je in de meeste gevallen de vakken die je tijdens het eenjarige programma hebt behaald meenemen naar de onderzoeksmaster. De examencommissie beslist welke vakken hiervoor in aanmerking komen. Let op: in de onderzoeksmaster Geschiedenis kun je alleen per september instromen.

Het programma wordt ook in deeltijd aangeboden en duurt in dat geval anderhalf jaar. Je volgt maximaal 40 studiepunten per jaar, ofwel 20 studiepunten per semester. Als deeltijdstudent volg je het onderwijs samen met de voltijdstudenten. Het programma voor de deeltijdopleiding wordt in onderling overleg met de programmacoördinator samengesteld.